ROTTERDAM – Van 10 tot 13 oktober was in Italie de jaarlijkse Angelman Syndrome Conference gehouden, georganiseerd door Organizzazione Sindrome di Angelman (OR.S.A.). Wat in 2012 gestart werd door de Nina Foundation in Rotterdam is hier in Rome beklonken. 

De alliantie tussen ouderorganisaties en wetenschappers is een feit.

De groep bestond uit bestuursleden van diverse internationale Angelman Syndrome organisaties, wetenschappers, en uiteraard de vertegenwoordigers van de OR.S.A. organisatie.

De ontmoeting in Rome
Op donderdagmiddag 10 oktober verzamelde zich een eerste groep belangstellenden in hotel Parco Tirreno in Rome. Velen waren blij elkaar weer terug te zien na hun hoopvolle eerste ontmoeting in Rotterdam vorig jaar. De avond werd ingeluid met een diner dat direct voor een vrolijke sfeer zorgde. Tot laat in de avond werd buiten op het terras alvast een voorproefje genomen van datgeen wat de komende dagen besproken zou worden.

L’Ospedale Bambino Gesù             
Vrijdagochtend 11 oktober rond 7.30 uur vertrok het gezelschap naar het kinderziekenhuis L'Ospedale Bambino Gesù aan de rand van het centrum van Rome. In dit ziekenhuis is ook een vorm van expertisecentrum opgezet naar het model van het EAS in het Sofia Kinderziekenhuis.

Nadat een ieder zich had ingeschreven, werd plaatsgenomen in het auditorium alwaar na een korte introductie de diverse wetenschappers het woord kregen. 

Actuele wetenschap
Opnieuw waren vooraanstaande wetenschappers uitgenodigd om de laatste stand van zaken omtrent hun research toe te lichten aan de wetenschappers. Dit betekent dat er geen concessies werd gedaan door hen om het taal gebruik aan te passen aan vertegenwoordigers van de diverse organisaties en geïnteresseerde ouders. En dat is ook de bedoeling. Dit eerste deel was ‘pure science’. De dag erna zouden ze hun onderzoeken in ‘lekentaal’ aan de ouders gaan presenteren.

Professor Ben Philpot
Zo vertelde Ben Philpot over zijn onderzoek naar activatie van het paternale UBE3A gen door gebruik te maken van topoimerase remmers. In samenwerking met enkele collega’s van de Universiteit van North Carolina is aangetoond dat deze stoffen zeer interessant zijn om nader bestudeerd te worden, zeker nu een samenwerking is opgezet met Genzine, onderdeel van de farmaceut-reus Sanofi. De resultaten zijn bemoedigend en zullen de komende tijd leiden tot meer doorbraken.  

Professor Martin Scheffner
Vervolgens presenteerde Martin Scheffner zijn onderzoeksresultaten naar de werking van het E6AP ubiquitin-protein ligase, een enzyme dat door het UBE3A gen wordt gecodeerd. Het blijkt dat dit enzyme belangrijk is in de vorming van geheugen, en dat de verstoring in het UBE3A gen implicaties heeft in de werking van dit enzyme doordat andere proteinen niet worden afgebroken. Door inzichtelijk te maken welke proteinen worden geraakt door E6AP kan duidelijk worden wat de precieze rol van UBE3A is.

Professor Stormy Chamberlain
Als derde spreker was het Stormy Chamberlain van de Universiteit van Connecticut die haar werk omtrent stamcell onderzoek presenteerde. In het lab van deze zeer gedreven wetenschapper worden menselijke (huid) cellen omgezet in neuronen. Het maken van deze neuronen, ook wel iPSCs geheten,  is zeer complex werk, maar levert een ongelofelijke mogelijkheid op: het testen van stoffen op menselijke hersencellen.

En dat is precies wat Ben Philpot ook heeft kunnen doen: de topoimerase remmers zijn getest op deze iPSCs en hebben hetzelfde effect als op de AS/m-p+-mutatie muizen: het paternale UBE3A gen wordt geactiveerd.

Professor Eric Klann
Na dit fascinerende verhaal was het de beurt aan Eric Klann van de Universiteit van New York die zijn onderzoek naar de werking van het geheugen en de impact hierop door het verlies van UBE3A activiteit presenteerde.

Het blijkt dat bij AS/m-p+ muizen de α1-NaKA niveau’s in de hippocampus  hoger liggen dan bij normale muizen en dat door remming van deze α1-NaKA niveau’s het gevolg is dat de geheugenstoornissen worden weggenomen bij de AS/m-p+ muizen.

Dit onderzoek toont aan dat de wetenschap een steeds beter beeld krijgt bij de werking van ons geheugen en hoe dit geheugen geraakt wordt bij het Angelman syndroom.

Professores Silvia Russo
Na Eric Klann was het Silvia Russo van de universiteit van Milaan die ons haar onderzoeksresultaten liet zien. Dr. Russo heeft, in samenwerking met haar collega’s, zo goed als ALLE Italianen met Angelman syndroom in kaart gebracht: welke type AS, welke vorm van deletie, welke phenotypen, welke beperkingen, etc.

Door al deze data vast te leggen en te analyseren, is een zeer rijk beeld ontstaan van de effecten van het syndroom. Een waardevol onderzoek dat ook de Nederlandse delegatie aan het denken zette.

Met name de onderzoeksvraag naar  epilepsie bij patienten met AS heeft de interesse van mevrouw Russo. Want waarom is de vorm epilepsie bij de ene patiënt zus en bij de andere zo. En welke medicatiepatronen zijn daaraan gerelateerd. Dankzij haar weten we ook beter welke medicatie geschikt is voor AS patiënten en welke niet.

Professor Ype Elgersma
Toen was het Ype Elgersma van het Erasmus MC die zijn resultaten mocht presenteren. Dr. Elgersma heeft met z’n team gekeken naar de activatie van het UBE3A gen (zoals dat na de geboorte bij AS/m-p+ muizen niet actief is). Deze muizen vertonen exact dezelfde phenotypen (symptomen) als mensen met Angelman syndroom en zijn dus zeer interessante studie-objecten.

Het blijkt dat wanneer het UBE3A gen in deze muizen wordt geactiveerd, binnen korte tijd de phenotypen zijn hersteld. Dat wil zeggen, jonge muizen (even grofweg vergelijkbaar met mensen tussen 1 en 20? jaar) herstellen volledig, en hoe ouder de muizen zijn, hoe minder groot de resultaten zijn, al is er altijd een mate van herstel.

Dit onderzoek toont aan dat er dus herstel kan optreden indien het UBE3A gen geactiveerd wordt.

Als laatste het klapstuk: Professor Beaudet
Uiteindelijk was het de beurt aan de nestor van de AS wetenschappers, professor dr. Beaudet van Baylor College of Medicine in Texas.

Via een Skype verbinding kon dr. Beaudet ons meenemen in zijn onderzoekswereld en werden we bijgepraat over zijn research naar de werking van Ube3a-ATS, een soort ‘ laagje’  dat de uitschakeling van het paternale UBE3A gen in neuronen regelt.

En toen kwam het klapstuk. Zijn onderzoek toonde aan dat repressie van UBE3A-ATS tot gevolg zou kunnen hebben dat het paternale UBE3A gen wordt geactiveerd. En dat zou betekenen dat er opnieuw een veelbelovende weg is gevonden naar de behandeling van Angelman Syndroom.

Korte tour door Rome
Nadat alle wetenschappers aan het woord waren geweest, werd de dag afgesloten met een gezellige toer door het centrum van Rome. Voor velen de eerste keer dat ze in dit openlucht museum stonden. Rond 19.00 uur werd koers gezet naar Trevi, waar we alvorens in te checken bij Hotel Della Torre een uitgebreid diner kregen in een prachtig klein restaurant.

Indrukwekkende onderzoeken
Het was duidelijk dat alle wetenschappers met name onder de indruk was van de data die professor Beaudet heeft gepresenteerd. Het lijkt de kortste en meest eenvoudige methode om tot een werkelijk therapie te komen. 

De wetenschappers hebben de rest van de tijd met elkaar gesproken om zoveel mogelijk kennis uit te wisselen en elkaar verder te helpen in de onderzoeken. Hun bezoek aan Rome werd een lange aaneenschakeling van werk gerelateerde gesprekken van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat.

Italiaanse ouders en kinderen bij congres
De zaterdagochtend 12 oktober was iedereen aanwezig in de ontbijtzaal. De gesprekken van de avond ervoor werden nog eens doorgenomen en iedereen maakte zich op voor een dag waar vele ouders en kinderen aanwezig zouden zijn om de wetenschappers en experts te zien en te horen.  ORSA organiseert voor alle kinderen activiteiten begeleidt door vrijwilligers van rode kruis, brandweer en anderen. Zo kunnen de ouders de laatste kennis van zaken horen omtrent AS.

Alliantie tussen organisaties
De vertegenwoordigers van de organisaties trokken zich terug om een voorstel van de Nina Foundation te bespreken waaraan gewerkt is vanaf begin 2012. Dit voorstel behelst een uitgebreidere samenwerking tussen organisaties om onderzoeken beter op elkaar af te stemmen, te profiteren van elkaars kennis en kunde en er voor te zorgen dat elke euro of dollar goed wordt besteed.                            

Namens de Nina Foundations deden Betty en Martijn het woord en na enkele uren overleg waren de overige vertegenwoordigers het met elkaar eens: een Angelman Syndrome Alliance is een verstandige volgende stap.

Memorandum Angelman Syndroom Alliantie
Betty en Martijn hebben hard gewerkt aan een Memorandum dat juridisch vastlegt wat er van ouderorganisaties verwacht wordt en hoe de samenwerking eruit ziet. Alle ouderorganisaties hebben dit document in mei 2013 reeds ontvangen om door te nemen en hier uiteindelijk af te sluiten met een akkoord.

Op de foto ziet u het moment waarop ouderorganisaties het memorandum onderteken; een historisch moment…

(foto)

Angelman Syndrome Database Website
Terwijl iedereen het erover eens was dat samenwerking essentieel is, kon Johan Klein namens de Nina Foundation zijn nieuwe samenwerkingsplatform introduceren: de Angelman Syndrome Database Web Site.

Een op Microsoft SharePoint gebaseerd IT systeem dat mensen in staat stelt om informatie op te stellen en te delen, 24x7, wereldwijd.

Na een korte demo waren de reacties zeer positief. Momenteel zijn bijna 20 organisaties en enkele wetenschappers aangesloten op dit systeem. Er worden voorbereidingen getroffen om een eerste virtuele (wereldwijde) vergadering op te zetten.

Smeding van vriendschappen
De middag vloog voorbij en de vele gesprekken met Italiaanse ouders en hun kinderen tijdens de lunch zal menigeen bijblijven.

Een klein gezelschap bestaande uit Ben Philpot, Johan Meulen, Sarah Roarty, Rachel Martin, Katy Cunnea en Johan Klein pakte tegen het einde van de middag de trein naar Assisi om toch nog even wat cultuur op te snuiven.

Eenmaal terug in het hotel werd samen met Eric Klann, Silvia Russo en Martin Scheffner tot diep in de nacht gesproken over de diverse ontwikkelingen in de wetenschap.

Toegepaste therapie
Op zondag 13 oktober waren nog enkele Italiaanse sprekers waaronder de bekende professores Aurelia RIvarola die eigenlijk het meest gedaan heeft voor de communicatie van Angelman kinderen. De sprekers van die dag waren met name therapeuten die vertelden over de meest effectieve vormen van behandelen.

Kinderboek Angelman Syndroom
Tevens werd een boek gepresenteerd waarin een moeder op eenvoudige wijze aan uitlegt wat haar kind heeft en hoe je met haar om kunt gaan. Het is een boek informatief boek voor kinderen. Er wordt over nagedacht om dit boek in andere talen aan te gaan bieden.

Rotterdam 2012- Rome 2013 - Paris 2014
En zo ging iedereen terug naar huis na een vermoeiend maar wel zeer inspirerend congres. Het volgende Angelman Syndroom evenement vindt in Parijs plaats in het eerste weekend van oktober.

Komt u ook?